Raad van Europa spoort Nederland aan meer te doen tegen mensenhandel

Sinds 2014 is veel vooruitgang geboekt in de aanpak van mensenhandel in Nederland, concludeert GRETA (Group of Experts on Action against Trafficking in Human Beings). De experts zijn onder meer positief over het feit dat veel professionals zijn getraind in het signaleren van mensenhandel en over de diverse projecten gericht op het tegengaan van de uitbuiting van kinderen. Tevens is het rapport optimistisch over de extra financiële middelen die beschikbaar zijn gesteld aan de politie en de Inspectie SZW voor de aanpak van mensenhandel. GRETA is ook positief over de multidisciplinaire pilot naar de aannemelijkheid van het slachtofferschap. Hoewel GRETA tevreden is over de progressie die Nederland geboekt heeft in de aanpak van mensenhandel, zien zij nog voldoende ruimte voor verbetering.

GRETA, een groep van 15 experts op het gebied van mensenhandel, is het monitoringsmechanisme bij het Verdrag van de Raad van Europa ter bestrijding van mensenhandel en controleert in hoeverre staten dit verdrag hebben geïmplementeerd, wat er goed gaat en waar verbeterpunten liggen. Voor de totstandkoming van het rapport is met meer dan 25 organisaties gesproken die in Nederland betrokken zijn bij de aanpak van mensenhandel, waaronder de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen.

Registratie van slachtoffers

In het rapport wijst GRETA op het feit dat veel organisaties mogelijke slachtoffers van mensenhandel nog niet melden bij het Coördinatiecentrum tegen Mensenhandel (CoMensha). Dit geldt specifiek voor organisaties die momenteel geen wettelijke grondslag hebben om te melden, zoals jeugdhulpverleners, ngo’s en advocaten, en die daarom een toestemmingsverklaring van het slachtoffer nodig hebben. GRETA acht het zorgelijk dat hierdoor steeds minder slachtoffers in beeld komen en roept de Nederlandse overheid op om maatregelen te nemen zodat alle mogelijke slachtoffers van mensenhandel bij CoMensha geregistreerd kunnen worden. De Nationaal Rapporteur deelt deze zorgen en wees hier ook op in de Slachtoffermonitor mensenhandel die hij onlangs publiceerde: ‘De privacy van slachtoffers is van groot belang. Tegelijkertijd is inzicht in de aard en omvang noodzakelijk voor het ontwikkelen van effectief beleid. Registratie vormt dan ook nooit het doel op zich, maar is cruciaal voor het voorkomen van nieuwe slachtoffers en voor de aanpak van daders.’

Verbreding van de aanpak

GRETA ziet nog veel ruimte voor het betrekken van nieuwe organisaties en professionals bij de aanpak van mensenhandel. Zo moedigt GRETA de Nederlandse overheid aan om onder meer scholen en medische professionals te trainen in het herkennen en doorzetten van signalen van mensenhandel. Uit de Tiende rapportage mensenhandel van de Nationaal Rapporteur bleek al dat veel medische professionals met mensenhandel in aanraking komen, maar dat zij nog onvoldoende kennis hebben over het onderwerp. Voor de aanpak van arbeidsuitbuiting roept GRETA de Nederlandse overheid op om meer in te zetten op risicosectoren, zoals de transportsector, en om samen te werken met vakbonden, maatschappelijke organisaties en private partijen. Bolhaar deelt de conclusie om meer organisaties en professionals een rol te geven bij de aanpak van mensenhandel. ‘We zien bijvoorbeeld dat veel slachtoffers van arbeidsuitbuiting via een uitzendbureau werken. Hoog tijd dus om ook hen te betrekken bij de aanpak.’

Gemeenten

Sinds 2015 zijn gemeenten in Nederland verantwoordelijk voor de opvang van slachtoffers en hebben zij een verplichting om mensenhandel te signaleren en tegen te gaan. Uit onderzoek van de Nationaal Rapporteur bleek dat 95% van de gemeenten geen specifiek mensenhandelbeleid hebben. GRETA spoort de Nederlandse overheid daarom aan ervoor zorg te dragen dat de opvang en hulpverlening van slachtoffers in alle gemeenten voldoet aan een landelijke kwaliteitsstandaard, er een landelijke dekkend stelsel van zorgcoördinatoren wordt aangesteld, medewerkers van gemeenten worden getraind in het herkennen van signalen van mensenhandel, en gemeenten betrokken worden bij het opwerpen van barrières.

Nationaal Rapporteur

In het rapport wordt tevens gewezen op de rol die de Nationaal Rapporteur heeft in het ontwikkelen van effectief beleid. GRETA moedigt de Nederlandse overheid aan om ervoor te zorgen dat de Nationaal Rapporteur tijdig de benodigde data ontvangt voor onderzoek en dat de Nationaal Rapporteur voldoende personeel en middelen ter beschikking heeft om gedegen onderzoek te verrichten.