Mensenhandel

Hoe werkt mensenhandel?

Daders werven mensen om hen uit te buiten, voor eigen gewin. Ze gebruiken daarbij geweld, of bedreiging, intimidatie, misbruik van een kwetsbare positie of chantage. Veel slachtoffers kunnen en durven daarom geen aangifte te doen.

Daders kunnen alleen opereren of in criminele samenwerkingsverbanden. De hoge mate van herhaald daderschap bij daders van binnenlandse seksuele uitbuiting en de hoge mate van herhaald slachtofferschap bij slachtoffers mensenhandel, scheppen een zeer zorgelijk beeld van een moeilijk te doorbreken cyclus van criminaliteit en onveiligheid die zowel daders als slachtoffers meemaken.

Vormen van mensenhandel

Er zijn verschillende manieren waarop mensen worden uitgebuit:

• Seksuele uitbuiting (bijvoorbeeld gedwongen prostitutie)
• Arbeidsuitbuiting (bijvoorbeeld werk onder slechte omstandigheden voor weinig geld)
• Criminele uitbuiting (gedwongen worden om misdrijven te plegen)
• Gedwongen orgaanverwijdering
• In sommige gevallen ook: gedwongen huwelijken of illegale adoptie

Wie zijn de slachtoffers?

• Elk jaar zijn er ongeveer 5.000 slachtoffers in Nederland.
• Slechts 1 op de 5 slachtoffers komt  in beeld bij politie of hulpverlening.
• 25% van de bij CoMensha gemelde slachtoffers van mensenhandel is jonger dan 23 jaar.
• Mensen worden vaak opnieuw slachtoffer: 28% krijgt weer te maken met mensenhandel  of ander geweld
• Extra kwetsbare groepen zijn:
  • Kinderen en jongeren
  • Migranten en asielzoekers
  • Mensen met een licht verstandelijke beperking
• Er is bij seksuele uitbuiting een verschuiving van de zichtbare sectoren (zoals bordelen) naar de minder zichtbare sectoren (bijvoorbeeld thuisprostitutie of escort)

Wat we weten over daders?

• Bij binnenlandse seksuele uitbuiting is 1 op de 3 daders jonger dan 23 jaar (31%)
• Bij criminele uitbuiting is 1 op de 5 daders jonger dan 23 jaar (18%)
• De vervolging en berechting van daders is vaak lastig:
  • De helft van de mensenhandelzaken wordt bij het Openbaar Ministerie geseponeerd, meestal vanwege onvoldoende bewijs.
  • Daders van arbeidsuitbuiting en criminele uitbuiting worden minder vaak strafrechtelijk aangepakt dan daders van seksuele uitbuiting
• Daders van binnenlandse seksuele uitbuiting hebben vaak brede criminele carrières. Toch zijn ze geen homogene groep. Er bestaan vier verschillende pleegprofielen:
  • Incidentele plegers
  • Plegers die vroeg pieken
  • Plegers die laat pieken
  • Continue plegers.
• Daders van binnenlandse seksuele uitbuiting blijven op veel verschillende gebieden achter vergeleken met daders van andere criminaliteit. Zo zijn ze vaker opgegroeid in eenoudergezinnen, hebben ze minder vaak een startkwalificatie behaald (minimaal havo, vwo of MBO2 afgerond) en hebben ze vaker een criminele sociale omgeving.

Onderzoek naar aard en omvang mensenhandel

De Nationaal Rapporteur onderzoekt continu de kenmerken van mensenhandel in Nederland en hoe vaak het voorkomt. Ook onderzoekt de Rapporteur of de aanpak goed werkt. De Nationaal Rapporteur brengt tweejaarlijks de Monitor Mensenhandel uit. In de Monitor Mensenhandel zijn cijfers van zowel slachtoffers als (potentiële) daders opgenomen.

Nationale en internationale wetten en verdragen verplichten Nederland om maatregelen te nemen tegen mensenhandel. Het aanstellen van een nationaal rapporteur is één van die maatregelen.